برای افزایش دوام و زیبایی زیورآلات نقره اقدامات مختلفی انجام می‌شود که یکی از رایج‌ترین و همچنین کاربردی‌ترین آنها آبکاری است. نقره از جمله فلزاتی است که به دلایل مختلفی نظیر قرار گرفتن در مجاورت هوا و برخورد با شوینده‌ها تغییر رنگ می‌دهد. به همین دلیل در هنگام خرید نقره اکثر افراد انواع آبکاری شده آن را ترجیح می دهند.
مجاورت هوا موجب می‌شود که جواهرات نقره رنگ و لعاب و همچنین جلوه اولیه خود را از دست داده و سیاه شود. با آبکاری نقره می‌توان لایه‌هایی را روی سطح زیورآلات و همچنین اجسام نقره ایجاد کرده و از این طریق از کدر شدن و تغییر رنگ آن به دلیل عوامل زیست محیطی جلوگیری کرد.
آبکاری نقره چیست؟
آبکاری نقره یک فرایند شیمیایی است که به منظور حفظ ظرافت و جذابیت اولیه زیورآلات و ظروف نقره به کار می‌رود. برای این منظور باید نقره‌جات مورد نظر در داخل یک محلول آبکاری کننده قرار بگیرد. با قرار گرفتن نقره جات در محلول آبکاری کننده یک لایه از جنس فلز روی آن ایجاد می‌شود.
به عبارت دیگر برای آبکاری نقره آن را درون یک محلول الکترولیت قرار می دهند تا یون‌های نقره روی زیورآلات جسم مورد نظر رسوب کنند. اینکار یک نوع شستشوی نقره محسوب می‌شود و نقش بسیار موثری در بهبود ظاهر نقره‌جات نظیر قطعات تزیینی، زیورآلات و سکه‌های نقره دارد.
چرا فلز نقره سیاه می‌شود؟
نقره یک نوع فلز منعطف بوده و برای تولید زیورآلات و تزیینی‌های نقره به صورت خالص به کار می‌رود. اما این فلز گرانبها و همچنین با ارزش به مرور زمان در معرض سیاه شدن قرار دارد. زیرا هنگامی که در مجاورت گازهای حاوی گوگرد نظیر سولفید هیدروژن موجود در هوا قرار می‌گیرد، با آنها واکنش می‌دهد و همین واکنش موجب سیاه شدن آن می‌شود.
هر چقدر دمای هوای محیطی که فلز نقره در آن قرار دارد بالا باشد، به همان میزان واکنش آن با گوگرد نیز افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل نقره جات در مناطق مرطوب و گرم نسبت به دیگر نقاط بیشتر در معرض سیاه شدن قرار دارد.
لوازم آرایشی نظیر کرم، عطر و دیگر موارد مشابه نیز از جمله مواردی هستند که منجر به افزایش سرعت واکنش نقره با گوگرد و سیاه شدن این فلز می‌شوند. به طور کلی مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلایل سیاه شدن نقره تماس آن با مواد و واکنش با نقره است.
روش نگهداری نقره
برای حفظ درخشندگی و زیبایی زیورآلات نقره در طولانی مدت باید با روش‌های نگهداری این فلز آشنا بود. بهترین راهکارهای نگهداری بهینه از زیورآلات و تزیینات نقره به شرح زیر هستند.
استفاده از پارچه نرم
برای پاک کردن سطح فلز نقره باید از یک پارچه نرم و لطیف استفاده کرد. زیرا دیگر پارچه‌ها موجب ایجاد خط و خش روی این فلز می‌شوند.
شستشوی دوره‌ای
دیگر راهکار موثر برای حفظ درخشندگی نقره شستشوی دوره‌ای آن است. البته برای شستشوی نقره باید از شوینده مناسب استفاده کرده و استفاده از مایع ظرفشویی حاوی فسفات می‌تواند به شدت جذابیت اولیه این فلز را از بین ببرد.
نگهداری از نقره‌جات در جای خشک
فلز نقره نیز اگر در جای مرطوب نگهداری شود، بیشتر در معرض سیاه شدن قرار خواهد گرفت. به همین دلیل باید این دسته از زیورآلات در جای خشک و همچنین خنک نگهداری شوند. همچنین نگهداری از فلز نقره در مجاورت نور مستقیم خورشید نیز آن را بیشتر مستعد سیاه شدن می‌کند.
ایجاد پوشش
پوشش دهی و نقره یکی دیگر از روش‌های مناسب برای محافظت از این فلز محسوب می‌شود و برای این منظور باید یک لایه حفاظتی روی نقره ایجاد کرد تا هوا نتواند به صورت مستقیم با آن تماس پیدا کند.
آبکاری
همانطور که در ابتدای مطلب نیز به این نکته اشاره شد یکی از بهترین و کاربردی‌ترین روش‌های حفاظت از فلز نقره و جلا دادن به آن، آبکاری است.
روش‌های آبکاری نقره
به طور کلی آبکاری نقره با استفاده از روش الکترولیتی و با شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد.
آبکاری نقره به روش چرخشی
از روش چرخشی به عنوان روش بشکه‌ای نیز یاد می‌شود. در این روش نقره جات باید در داخل یک بشکه چرخان متصل به یک رسانای خارجی قرار بگیرند. به این ترتیب با غلت خوردن قطعات نقره یک اتصال الکتریکی برقرار می‌شود. البته ناگفته نماند که در این روش احتمال شکستن قطعات به دلیل غلت خوردن در داخل بشکه بالا است.
روش چنگکی
روش چنگکی یکی از روش‌های مناسب برای آبکاری نقره‌جات با ابعاد و اندازه بزرگ است. به عبارت دیگر نقره‌جات بزرگ را نمی‌توان به روش چرخشی آبکاری کرد. به همین دلیل جهت آبکاری آنها از چنگک جهت انتقال جریان الکتریکی استفاده می‌شود.
چنگک‌هایی که برای این منظور به کار می‌روند باید از جنس سیم سنگی مسی باشند و به نحوی طراحی شوند که قدرت نگهداری قطعات نقره را داشته باشند. همچنین آن دسته از قطعات بزرگی که سطح صافی دارند نیز بهتر است با استفاده از این روش آبکاری شوند.
روش آبکاری نواری
برای آبکاری نقره از طریق این روش یک نوار ممتد و پیوسته از داخل محلول آبکاری شده عبور داده می‌شود. این روش معمولاً یک روش مناسب برای آبکاری نوارهای بلند نقره‌ای به شمار می‌رود.
برای محافظت از قطعات نقره آبکاری شده نیز می‌توان با استفاده از مواردی نظیر لاک، واکس و روغن‌های معدنی روی سطح آنها پوشش‌هایی را ایجاد کرد. همچنین برای پاکسازی نقره نیز می‌توان از مواردی که به صورت اختصاصی برای این منظور طراحی و ارائه شده‌اند استفاده کرد.
نکته مهم برای نگهداری از این فلز؛ جلوگیری از قرار گرفتن نقره‌جات در معرض اسپری مو، لوسیون و دیگر محصولات شیمیایی مشابه است.
آبکاری نقره‌جات در منزل
روش‌های وجود دارد که می‌توان با استفاده از آنها نقره را به صورت خانگی نیز آبکاری کرد. یکی از روش‌های ساده و رایج آبکاری نقره در منزل استفاده از سدیم کلراید و سدیم کربنات با آب است.
برای این منظور ابتدا باید قطعات نقره مد نظر را با آب صابون به طور کامل شستشو داده و سپس آن را در داخل سدیم کلراید یا سدیم کربنات آب قرار داد. آنگاه پس چند دقیقه باید قطعات نقره را از داخل محلول بیرون درآورده و شستشو دهید. جهت حفاظت از نقره آبکاری شده می‌توان روی آن یک پوشش واکسی نیز ایجاد.
یکی دیگر از روش‌های موجود برای این منظور استفاده از آرد و سرکه است. جهت آبکاری نقره با استفاده از این روش خانگی باید قطعات نقره را درون مخلوط آرد و سرکه قرار داده و آنگاه آنها را با استفاده از یک پارچه نرم بطور کامل پاک کرد.
مقاله مرتبط: آبکاری رادیوم چیست با مزایا و کاربردهای آن آشنا شوید.
سخن آخر
در این مطلب به تشریح آبکاری نقره و روش های آن پرداختیم. همچنین اشاره کردیم، روش نگهداری نقره در ثابت ماندن رنگ آن نقش بسزایی دارد. برای اینکار شستشوی دوره‌ای و استفاده از پارچه نرم برای خشک کردن ضروری است. همچنین باید زیورآلات نقره را در جای خشک نگهداری کنید. آبکاری و ایجاد پوشش نیز از جمله روش هایی است که معمولا سازندگان جواهرات نقره انجام می دهند به خصوص اگر اکسسوری های نقره را از فروشگاه های معتبر خریداری کنید.
